Urlopy pracownicze
Urlopy pracownicze to temat rzeka – są nim zainteresowani równie pracownicy, jak i pracodawcy. Dla pracownika – urlop to najbardziej wyczekiwana część pracy, dla pracodawcy – zazwyczaj wręcz przeciwnie. Co trzeba wiedzieć o urlopach? Jakie rodzaje urlopu funkcjonują i jakie wymiary przyjmują?
Urlopy pracownicze według kodeksu pracy
Każdemu pracownikowi, niezależnie od branży, o ile zatrudniony jest na umowę o pracę, przysługuje odpowiednio 20 lub 26 dni urlopu. 20 dni urlopu mają osoby, których staż pracy wynosi do 10 lat. 26 dni wolnego, przysługuje osobom, które mają dłuższy niż 10 lat staż pracy. W 2018 roku ma się to jednak ulec zmianie. Komisja kodyfikacyjna proponuje ujednolicenie wymiaru urlopu do 26 dni dla wszystkich, niezależnie od rodzaju umowy i stażu pracy. Obecnie nie ma też obowiązku wykorzystania całego urlopu w ciągu roku – niewykorzystany urlop przechodzi w pulę kolejnego. Komisja chce wprowadzić obowiązek wykorzystania całego urlopu w ciągu jednego roku kalendarzowego – nie będzie więc tzw. chomikowania urlopu. Dni urlopowe mogłyby przejść na poczet kolejnego roku wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, wyraźnie wskazanych rozporządzeniem.
Urlop na żądanie
Jest to forma urlopu, która wzbudza najwięcej kontrowersji. Komu się należy i kiedy szef może odmówić urlopu na żądanie?
Urlop na żądanie to 4 dni kalendarzowe, przysługujące każdemu pracownikowi, które nie wchodzą w pulę urlopu wypoczynkowego. Jest to zupełnie odrębna pula, przewidziana na nagłe zdarzenia losowe, wypadki, choroby itp., w czasie których pracownik nie może stawić się do pracy i nie ma „usprawiedliwienia” w postaci zwolnienia chorobowego, zaświadczenia o odbytym pogrzebie czy ceremonii ślubnej. Urlop na żądanie pracownik zgłasza pracodawcy w dniu, w którym nie może stawić się do pracy.
Urlop na żądanie można zgłosić w każdej możliwej formie: telefonicznie, sms-owo, mailowo, osobiście, przez innego pracownika. Kodeks Pracy nie wskazuje w jaki sposób poinformować pracodawcę o urlopie na żądanie – informacja ma być skuteczna. Warto jednak najpierw zapoznać się z ewentualnym wewnętrznym regulaminem zakładu pracy (jeśli takowy funkcjonuje i jeśli pracownik go podpisał), który może formę takiego zgłoszenia określać.
Ale uwaga – istnieją sytuacje, w których pracodawca może odmówić urlopu na żądanie. Oczywiście sytuacje te okolone są szczególnymi, uzasadnionymi okolicznościami. Jeżeli interes pracodawcy wymaga obecności tego pracownika, pracodawca ma prawo odmówić mu urlopu na żądanie.
Warto pamiętać, że urlopu na żądanie pracownik ma tylko 4 dni w roku – należy więc korzystać z tego przywileju z rozsądkiem i umiarem oraz w realnie niewygodnych okolicznościach.
Urlop okolicznościowy
Wszystkim pracownikom przysługują także tak zwane urlopy okolicznościowe. Pracownik może do pracodawcy złożyć wniosek o udzielenie takiego urlopu – jeśli będzie on uzasadniony (np. zaświadczeniem z USC, ze szpitala – przy narodzinach dziecka), pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu okolicznościowego. Jakie są wymiary urlopów okolicznościowych? 2 dni z tytułu własnego ślubu, narodzin własnego dziecka oraz zgonu w rodzinie (małżonka, dziecka, ojca, maki, ojczyma, macochy). 1 dzień urlopu okolicznościowego przysługuje z tytułu ślubu dziecka lub zgonu i pogrzebu (siostry, brata, teściowej, teścia, babci, dziadka lub innej osoby, której pracownik jest prawnym opiekunem). Pracodawca może zażądać od pracownika okazania stosownych dokumentów takich jak odpis aktu małżeństwa, zgonu czy narodzin dziecka.