Praca w ciąży – co przysługuje zgodnie z Kodeksem pracy?

Zarówno przyszłe, jak i świeżo upieczone mamy z punktu widzenia obowiązujących przepisów należą do grupy pracowniczej objętej szczególną troską. Prawa kobiet w ciąży w pracy regulują szereg kwestii, począwszy od wypowiedzenia umowy, poprzez zatrudnianie w godzinach nadliczbowych, aż po zakres wykonywanych obowiązków. Jesteś w ciąży lub zatrudniasz ciężarną pracownicę? Dowiedz się, jaka ochrona ze strony pracodawcy przysługuje kobiecie spodziewającej się dziecka.

Czy pracodawca może zwolnić kobietę w ciąży? Co mówi Kodeks pracy?

Warto zacząć od rzeczy najważniejszej, a jednocześnie budzącej wśród przyszłych mam najwięcej obaw. Czy pracownica w ciąży może obawiać się zwolnienia? Zgodnie z art. 177 Kodeksu pracy w okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy ciężarnej kobiecie. Co do zasady ochrona przed zwolnieniem zapewnia poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji, jednak warto zdawać sobie sprawę z faktu, że istnieją pewne wyjątki od tej zasady, zgodnie z którymi zwolnienie ciężarnej może nastąpić. Mowa o sytuacjach, gdy:

• umowa zawarta została na okres próbny, nieprzekraczający jednego miesiąca,
• pracownica została zatrudniona na czas określony, na zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że Kodeks pracy nie wspomina o tym, by ciąża była przesłanką przeciwko zwolnieniu w trybie dyscyplinarnym. Pracodawca może więc rozwiązać umowę z pracownicą, która dopuściła się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Czy można zwolnić kobietę w ciąży do 3 miesiąca?

A co, jeśli ciężarna sama chce wypowiedzieć umowę dotychczasowemu pracodawcy? Ochrona kobiet w ciąży nie dotyczy sytuacji, w których wypowiedzenie składa sama zatrudniona – ma ona do tego pełne prawa. Istotne jest jednak czy kobieta miała świadomość, że jest w ciąży w momencie, gdy wypowiadała umowę. Jeśli nie, ma prawo wystąpić do sądu pracy, domagając się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne.

Kwestią, która wzbudza nie mniej emocji, jest to, czy kobietę można zwolnić do trzeciego miesiąca ciąży. Jak czytamy w Kodeksie pracy, jest to możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy umowa na czas określony (lub na okres próbny) wygasa przed 3 miesiącem. W innym przypadku pracodawca musi przedłużyć umowę do zakończenia urlopu macierzyńskiego i nie może podejmować działań przygotowujących do rozwiązania stosunku pracy z pracownicą w ciąży Sprawdź ofertę: kadry i płace Zielona Góra.

Czy kobietę w ciąży można zatrudnić w godzinach nadliczbowych?

Kilka słów warto również poświęcić ochronie ciężarnych pracownic ze względu na czas pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, kobieta w ciąży nie może zostawać na godziny nadliczbowe w firmie. Jej maksymalny dzienny czas pracy wynosi 8 godzin. Co szczególnie istotne w przypadku zakładów działających w systemie zmianowym – ciężarna nie może wykonywać również pracy w godzinach nocnych. Jeśli niemożliwe jest przeniesienie jej na inne stanowisko, pracodawca powinien zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy.

Do którego miesiąca ciąży można pracować fizycznie?

Również sam zakres obowiązków ciężarnej pracownicy jest ściśle regulowany przez Kodeks pracy oraz inne akty prawne, np. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie prac wzbronionych kobietom. Czytamy w nim, że w ciąży zabronione są m.in.:

• ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie przekraczającej ponad 3 kg,
• praca w pozycjach wymuszonych w tym w pozycji stojącej przez więcej niż 3 godziny w ciągu zmiany roboczej,
• praca w środowisku, gdzie występują nagłe zmiany temperatury lub ciśnienia,
• wszystkie prace fizyczne, przy których obciążenia obarczone są wysiłkiem energetycznym przekraczającym 2900 kJ na zmianę roboczą.

W praktyce oznacza to, że fizyczna praca w ciąży jest zabroniona, niezależnie od stanu jej zaawansowania u pracownicy.

Zleć sprawy kadrowo-płacowe ekspertom!

Potrzebujesz pomocy w zakresie rozliczania czasu pracy pracowników? A może szukasz kompleksowej obsługi księgowej do swojej firmy? Skontaktuj się z nami i skorzystaj ze wsparcia ekspertów biura rachunkowego w Zielonej Górze Grimp. Uwolnij potencjał swojego biznesu i zyskaj pewność profesjonalnego podejścia do prowadzenia rachunkowości w Twoim przedsiębiorstwie.