Podwyżka wieku emerytalnego – czy nastąpi?

W ciągu ostatniego roku, średnia długość życia mężczyzny przechodzącego na emeryturę w wieku 65 lat wzrosła z 210 do 218,9 miesiąca, a kobiety w wieku 60 lat – z 254,3 do 264,2 miesiąca. Oznacza to wzrost odpowiednio o 8,9 i 9,9 miesiąca.

W rezultacie, emerytury wyliczone na koniec marca mogą być o kilkadziesiąt do kilkuset złotych wyższe niż te, które są obliczane na początku kwietnia. Z tego powodu pojawiają się dwie możliwości: albo podnoszenie wieku emerytalnego proporcjonalnie do wydłużania się życia, albo akceptacja niższych emerytur obliczanych od tego samego zgromadzonego kapitału składkowego w ZUS.

Ustawowy wiek emerytalny kobiet, ustawowy wiek emerytalny mężczyzn

Argument o dyskryminacji wynikającej z różnic w wieku emerytalnym między kobietami a mężczyznami jest uzasadniony i powinien prowadzić do zmian. Jednak kluczową kwestią pozostaje ekonomia.

Przykład spadających emerytur kobiet pokazuje, co może spotkać mężczyzn, jeśli nie zdecydujemy się na przejście na emeryturę w późniejszym wieku.

Artykuł podkreśla potrzebę zrównania wieku emerytalnego dla obu płci, co jest częścią szerszego problemu konieczności podnoszenia wieku emerytalnego w odpowiedzi na wydłużające się życie.

Od 2012 roku średnia emerytura kobiet jest o około 30% niższa niż mężczyzn i o 15% niższa od ogólnej średniej emerytury.

Wzrost wieku ustawowego

Ustawowy wiek emerytalny powinien wzrastać w miarę upływu czasu, aby odpowiedzieć na wyzwania ekonomiczne wynikające z różnic w emeryturach kobiet i mężczyzn.

Głównymi przyczynami niższych emerytur kobiet są czynniki matematyczne i ekonomiczne. Emerytury są wyliczane przez podzielenie zgromadzonych środków przez przewidywaną liczbę miesięcy życia. Dla kobiet, które przechodzą na emeryturę wcześniej i żyją dłużej niż mężczyźni, oznacza to niższe miesięczne wypłaty z tych samych kapitałów. Dodatkowo, kobiety często mają mniejsze zgromadzone kwoty na kontach ZUS z powodu niższych zarobków i krótszego okresu składkowego spowodowanego przerwami w karierze na urlopy wychowawcze czy niższą aktywność zawodową.

Dane GUS z 2022 roku pokazują, że przeciętne trwanie życia mężczyzn w Polsce wyniosło 73,4 roku, a kobiet 81,1 roku. To prowadzi do sytuacji, gdzie kobiety pobierają niższe świadczenia przez ponad 20 lat, podczas których wartość emerytury mimo waloryzacji systematycznie spada.

Podwyższenie wieku emerytalnego – czy da gwarancje emerytur na nie zmienionym poziomie?

Jedynym przekonującym argumentem za zrównaniem wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn jest dyskryminacja wynikająca z różnic płciowych w obecnych przepisach. Argumenty ekonomiczne nie uzasadniają tej zmiany, ponieważ normy prawne nie rozwiązują problemów społecznych, jak niższe emerytury kobiet.

Rozwiązaniem mogą być instrumenty ekonomiczne wspierane odpowiednimi regulacjami prawnymi, jak proponowana specjalna emerytura dla wdów i wdowców, która pozwoliłaby kobietom korzystać z wyższych świadczeń ich zmarłych małżonków.

Kluczowe jest także umożliwienie i wspieranie aktywności zawodowej kobiet. Dane z ZUS z marca 2023 roku wskazują na znaczący wzrost liczby kobiet odbierających wyższe emerytury, co nie jest wynikiem skuteczniejszej walki z dyskryminacją płacową, a raczej wynikiem wydłużania aktywności zawodowej.

Zdaniem ustawodawcy, warto wspierać ten trend poprzez ulgi podatkowe, jak PIT zero dla seniorów, czy pokrywanie składek emerytalnych podczas urlopów wychowawczych, co byłoby analogiczne do projektu wsparcia dla mikroprzedsiębiorców.

Problemy społeczne w demokracji powinny być adresowane poprzez politykę społeczną, a nie jedynie przez prawo.

Czy emerytury mogą nie tracić na wartości bez podwyższania wieku emerytalnego?

Jest prawdą, że w polityce społecznej skutecznie zastosowane mechanizmy ekonomiczne mogą przynieść lepsze rezultaty niż ustawowe nakazy czy zakazy.

Obywatel, który jest dobrze poinformowany, racjonalnie oceni zalety i wady różnych rozwiązań. Dlatego nie ma konieczności ustawowego podnoszenia wieku emerytalnego kobiet, aby one opóźniały decyzję o przejściu na emeryturę po osiągnięciu 60. roku życia. Często są to osoby, które nie mają wyboru z powodu stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej lub braku lepszych alternatyw zarobkowych niż emerytura z ZUS.

Podnoszenie wieku emerytalnego może spowodować tylko dodatkowe trudności w postaci biurokracji, bez realnej zmiany sytuacji. Osoby, które mogą sobie na to pozwolić, i tak będą kontynuować pracę, odkładając decyzję o emeryturze na późniejsze lata, co może prowadzić do korzystniejszych warunków finansowych.

Niektórzy emeryci mogą też wybierać pracę pomimo pobierania emerytury, oszczędzając niskie świadczenia na przyszłość, lub decydować się na opóźnienie złożenia wniosku emerytalnego o kilka lub kilkanaście lat, bazując na osobistych kalkulacjach ekonomicznych.

Rząd ma możliwość wpływania na te zmienne, aby kształtować skuteczną politykę społeczną. Problem wieku emerytalnego w Polsce, a zwłaszcza kwestia emerytur kobiet, pozostaje ważnym tematem. Choć Donald Tusk i Platforma Obywatelska doświadczyli trudności z reformą wieku emerytalnego, to jednak debata na ten temat powinna być prowadzona otwarcie i skoncentrowana na znalezieniu optymalnych rozwiązań. Dyskusja ta, wywołana badaniami opinii publicznej, powinna być merytoryczna i skupiona na faktach, by zakończyć się najkorzystniejszymi dla społeczeństwa rozwiązaniami.

Jak podwyższyć wiek emerytalny, by ograniczyć sprzeciw wobec zmian

Podwyższenie wieku emerytalnego to kwestia wywołująca emocje i sprzeciw społeczny, lecz z odpowiednim podejściem można zmniejszyć negatywne reakcje. Kluczowe jest skupienie się na komunikacji i edukacji, które pozwolą obywatelom zrozumieć korzyści płynące z dłuższej aktywności zawodowej i późniejszego przechodzenia na emeryturę.

Pierwszym krokiem jest otwarta i transparentna komunikacja o przyczynach zmian i ich długoterminowych korzyściach dla systemu emerytalnego i ekonomii kraju. Równie ważne jest przedstawienie konkretnych przykładów, jak te zmiany mogą wpłynąć pozytywnie na wysokość przyszłych emerytur oraz jakość życia seniorów.

Należy także zaproponować elastyczne rozwiązania, takie jak stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego, możliwość częściowej emerytury dla osób, które chcą nadal pracować, czy wprowadzenie dodatkowych zachęt dla tych, którzy zdecydują się na dłuższą karierę zawodową. Takie opcje pomogą zmniejszyć opór i uczynić zmiany bardziej akceptowalnymi dla szerszej grupy społecznej.

Podstawą dla skutecznej reformy jest także wsparcie dla osób starszych na rynku pracy, w tym szkolenia i przekwalifikowania, które umożliwią im dłuższą i bardziej produktywną działalność zawodową. Włączenie seniorów w aktywne życie zawodowe może przynieść korzyści zarówno im samym, jak i gospodarce.

Podsumowując, podwyższenie wieku emerytalnego wymaga delikatnego podejścia, które równoważy potrzeby ekonomiczne kraju z oczekiwaniami i możliwościami jego obywateli. Zrównoważony plan, który jest jasno komunikowany i oferuje realne korzyści, może przekonać społeczeństwo do wspierania i akceptacji tych zmian.