Informator- zmiany w 2023 roku

Drodzy Klienci, rok 2022 przyniósł nam dużo zmian. Część z nich była skutkiem wejścia w życie tzw. Polskiego Ładu. Nadchodzący rok 2023 przyniesie nam również zmiany między innymi w wysokości płacy minimalnej, diet z tytułu podróży służbowej, pracy zdalnej, uprawnień pracowniczych, które pragniemy Państwu w sposób przystępny opisać.

Spis treści:

1. Wzrost płacy minimalnej
2. Rozliczanie wynagrodzeń w 2023 roku oraz nowy wzór PIT-2 (9)
3. Zmiany w dietach z tytułu podróży służbowej
4. Zmiany w PPK
5. Obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS
6. Praca zdalna w 2023 roku
7. Zmiany w Kodeksie pracy

1. Wzrost płacy minimalnej

W 2022 roku wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosiła 3.010 zł brutto. Natomiast minimalna stawka godzinowa dla osób na umowach cywilnoprawnych wynosiła 19,70 zł. Od 2023 roku wzrośnie wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Od stycznia 2023 roku minimalne wynagrodzenie będzie wynosić 3490 zł brutto, natomiast od lipca 2023 roku 3600 zł brutto. Minimalna stawka godzinowa dla umów cywilnoprawnych będzie wynosić 22,80 zł, a od lipca 2023 roku 23,50 zł. Wzrost płacy minimalnej wpływa również na wzrost innych świadczeń, które są ustalane na podstawie wynagrodzenia minimalnego. Będzie to miało wpływ na wzrost wysokości dodatku za pracę w porze nocnej.

2. Rozliczanie wynagrodzeń w 2023 roku oraz nowy wzór PIT-2 (9)

W 2023 roku wejdą zmiany dotyczące oświadczeń i wniosków składanych przez podatników płatnikom. Mają one wpływ na rozliczanie zaliczek na podatek, a także na wysokość wypłacanego wynagrodzenia. Od 2023 roku podatnicy będą mieli możliwość złożenia oświadczenia o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek aż trzem płatnikom.  Od 2023 roku będzie obowiązywał nowy wzór PIT-2 (9). Formularz ten będzie służył wykazaniu przez podatnika, z jakich zwolnień lub ulg będzie korzystał.

3. Zmiany w dietach z tytułu podróży służbowej

Od 1 stycznia 2023 roku zmienią się stawki dotyczące wyjazdów krajowych. Od 2023 roku dieta z tytułu podróży służbowej będzie wynosiła 45 zł za dobę. W 2022 roku wysokość diety się zmieniła, od 28 lipca 2022 roku wynosiła 38 zł. Wcześniejsza stawka 30 zł obowiązywała przez prawie 10 lat. Od 2023 roku wzrośnie również ryczałt za nocleg  i ryczałt na pokrycie kosztów dojazdów środkami komunikacji masowej. Ryczałt za nocleg ma wynosić 57 zł, natomiast ryczałt za dojazdy 7,60 zł.

4. Zmiany w PPK

Od 1 stycznia 2023 roku pracodawca będzie musiał dokonywać cyklicznego autozapisu pracowników do PPK i to bez względu na to, czy dołączyli oni do PPK. Co istotne, w 2023 roku stracą ważność poprzednio złożone przez pracowników deklaracje o rezygnacji z PPK. Podmiot zatrudniający musi poinformować pracowników, którzy złożyli już deklaracje o rezygnacji z PPK, o fakcie, że od kwietnia 2023 roku będzie odprowadzał wpłaty na PPK na ich rzecz. Deklaracje o rezygnacji z PPK będzie można składać od 1 marca 2023 roku. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy pracownik złoży deklarację za późno, to pracodawca będzie musiał mu potrącić składki na PPK z wynagrodzenia. 

5. Obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS

Dotychczas obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS mieli tylko płatnicy, którzy rozliczali składki za więcej niż 5 osób. Od 1 stycznia 2023 roku każdy płatnik składek będzie miał ustawowy obowiązek posiadania profilu na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Płatnicy składek, którzy jeszcze nie mają profilu na PUE ZUS, muszą założyć go do 30 grudnia 2022 roku, w przeciwnym razie ZUS sam założy im profil.

6. Praca zdalna w 2023 roku

W połowie lutego 2023 roku wejdą istotne zmiany dotyczące pracy zdalnej. Zmiany te zostały wprowadzone ostatnią nowelizacją Kodeksu pracy.

a) Praca zdalna na polecenie pracodawcy

Praca zdalna będzie mogła się odbywać na polecenie pracodawcy w okresie:

• obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub;
• w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika jest czasowo niemożliwe z powodu działania siły wyższej.

Pracownik będzie musiał złożyć oświadczenie o warunkach lokalowych i technicznych pozwalających na wykonywanie przez niego pracy zdalnej. Co istotne, odwołanie polecenia pracy zdalnej przez pracodawcę będzie musiało nastąpić z minimum dwu dniowym wyprzedzeniem.

b) Praca zdalna na wniosek

Pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej, gdy pracownikiem składającym wniosek o powierzenie pracy zdalnej będzie:

• pracownica w ciąży;
• pracownik, który wychowuje dziecko do czwartego roku życia;
• pracownik, który sprawuje opiekę na członkiem najbliższej rodziny lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności.

c) Praca zdalna całkowita, hybrydowa i okazjonalna

Praca zdalna będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika, uzgodnionym z pracodawcą. Zostaną uchylone przepisy o telepracy. Praca zdalna będzie mogła być wykonywana również okazjonalnie na wniosek pracownika (w wymiarze do 24 dni w roku kalendarzowym).

d) Praca zdalna- porozumienie lub regulamin

Zasady wykonywania pracy zdalnej mogą zostać określone w porozumieniu między pracodawcą a zakładową organizacją związkową albo w regulaminie pracodawcy. W przypadku braku związków zawodowych pracodawca określa zasady dotyczące pracy zdalnej sam po konsultacji z przedstawicielami pracowników.

e) Obowiązki pracodawcy w przypadku pracy zdalnej

Pracodawca musi zapewnić pracownikowi pracującemu zdalnie:

• materiały i narzędzia pracy;
• niezbędne szkolenia;
• pomoc techniczną;
• instalację, serwis i konserwację narzędzi pracy lub pokryć niezbędne koszty z tym związane;
• pokrycie kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
• pokrycie innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej.

f) Kontrola pracy zdalnej

Pracodawca będzie mógł przeprowadzić kontrolę pracy zdalnej pracownika, jednakże w porozumieniu z nim. Kontrola ta będzie musiała się odbyć na zasadach określonych w porozumieniu, poleceniu lub regulaminie. Co istotne, kontrola nie może naruszać prywatności pracownika i innych osób oraz utrudniać korzystanie z pomieszczeń domowych.

7. Zmiany w Kodeksie pracy

Nowelizacja Kodeksu pracy ma być odpowiedzią na potrzebę dostosowania naszego prawa do prawa unijnego. Polska powinna wdrożyć dwie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady już na początku sierpnia 2022 roku. Najprawdopodobniej zmiany w Kodeksie pracy wejdą w życie 1 stycznia 2023 roku. Zmiany dotyczące pracy zdalnej i badań pracowników na obecność alkoholu lub środków działających podobnie mają wejść w życie dopiero w drugiej połowie 2023 roku.

a) Zmiany w umowach na okres próbny

Pracodawca będzie mógł zdecydować, że okres próbny będzie wynosił:

• 1 miesiąc- w sytuacji, gdy pracodawca zamierza zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
• 2 miesiące- w sytuacji, gdy pracodawca zamierza zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy, ale nie dłużej niż 12 miesięcy;
• 3 miesiące- w sytuacji, gdy pracodawca planuje zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 12 miesięcy.

b) Zmiany w umowach na czas określony

Przy rozwiązaniu umowy na czas określony pracodawca będzie musiał wskazać przyczynę podjęcia takiej decyzji. Wypowiedzenie umowy powinno być umotywowane konkretnymi i realnymi powodami, analogicznie do wypowiadania umowy na czas nieokreślony. Co istotne, nieobecności pracownika mogą być przyczyną wypowiedzenia z nim umowy o pracę, jeżeli są one częste i krótkie, przez co zaburzają rytm pracy, a pracodawca musi szukać zastępstwa za nieobecnego pracownika.

c) Możliwość wnioskowania przez pracownika o nową umowę

Pracownikowi, który będzie zatrudniony u danego pracodawcy przez minimum 6 miesięcy przysługiwać ma uprawnienie do złożenia wniosku w przedmiocie zmiany rodzaju pracy lub zmianę umowy o pracę na czas nieokreślony lub o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższe uprawnienia nie będą przysługiwały pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny. Pracownik będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia tylko raz w roku. Pracodawca będzie musiał się ustosunkować do wniosku pracownika.

d) Nowy urlop opiekuńczy

Pracownicy będą mogli skorzystać z nowego urlopu opiekuńczego. Będzie on przysługiwał w wymiarze pięciu dni w roku. Jednakże za czas korzystania z tego urlopu pracownikowi nie będzie przysługiwało prawo do wynagrodzenia.

e) Urlop z powodu siły wyższej

Pracownicy będą mogli skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł skorzystać z tego urlopu w przypadku pilnych spraw rodzinnych (spowodowanych chorobą lub wypadkiem)

f) Wydłużenie urlopu rodzicielskiego

Wydłużeniu ma ulec łączny wymiar urlopu rodzicielskiego. Przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie będzie on wynosił 41 tygodni, natomiast w przypadku porodu mnogiego 43 tygodnie. W ramach urlopu rodzicielskiego każdemu z rodziców będzie przysługiwało prawo do indywidualnego urlopu rodzicielskiego w wymiarze dziewięciu tygodni.

g) Elastyczny czas pracy

Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada również, że pracownicy zajmujący się wychowaniem dziecka do ósmego roku życia będą mogli ubiegać się o elastyczny czas pracy do pięciu godzin dziennie. W tym celu pracownik powinien złożyć pracodawcy wniosek na co najmniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznego czasu pracy. Po rozpatrzeniu wniosku pracownika pracodawca musi poinformować go o wyrażeniu zgody albo o przyczynie odmowy bądź o innym terminie skorzystania z elastycznego czasu pracy. Pracodawca powinien spełnić ten obowiązek w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Należy pamiętać o tym, że w przypadku, gdy pracodawca wyrazi zgodę na elastyczny czas pracy pracownika, to do ukończenia ósmego roku życia dziecka nie będzie mógł go zwolnić, gdyż zostanie objęty szczególną ochroną.

h) Nowy katalog wykroczeń dotyczący pracodawców

Po zmianach pracownicy zyskają nowe uprawnienia. Przełoży się to na nowe obowiązki pracodawców. Pracodawcy będą musieli pamiętać o udzielaniu odpowiedzi na wnioski pracowników m.in. dotyczących elastycznego czasu pracy. Co istotne, nieudzielenie pisemnej odpowiedzi przez pracodawcę będzie stanowić wykroczenie. Wykroczeniem będzie również naruszenie przepisów dotyczących zwolnienia od pracy z powodu tzw. siły wyższej. Za wykroczenia przeciwko prawom pracownika grozi kara grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł.