Rewolucja w VAT od 2026 roku. Co się zmieni dla przedsiębiorców?

Nadchodząca nowelizacja ustawy o VAT to jedna z największych zmian ostatnich lat. W 2026 roku wejdą w życie przepisy, które mają z jednej strony uszczelnić system podatkowy, a z drugiej ułatwić życie uczciwym przedsiębiorcom.
Oprócz nowych sankcji i zasad odpowiedzialności przewidziano też szereg uproszczeń, m.in. likwidację części formularzy i podwyższenie limitu zwolnienia z VAT.

1. Wyższy limit zwolnienia z VAT – 240 000 zł

Od 1 stycznia 2026 roku wzrośnie limit obrotu uprawniający do zwolnienia z VAT – z obecnych 200 000 zł do 240 000 zł rocznie.
Dzięki temu wielu mikroprzedsiębiorców, freelancerów i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą będzie mogło nadal działać bez obowiązku rozliczania podatku VAT.

Co ważne, z nowego limitu skorzystają także ci, którzy w 2025 roku przekroczą 200 000 zł, ale nie osiągną 240 000 zł. Nowe przepisy pozwolą im powrócić do zwolnienia bez rocznego okresu oczekiwania, który dotąd był wymagany.

To realne ułatwienie, które w wielu firmach zmniejszy biurokrację i liczbę deklaracji składanych do urzędu.

2. Odpowiedzialność za cudzy VAT – rozszerzenie zasad

Nowelizacja wprowadza również rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy za nieodprowadzony VAT sprzedawcy.
Dotychczas dotyczyła ona głównie obrotu towarowego (np. paliw, stali, elektroniki). Od 2026 roku obejmie także branże usługowe, w tym doradztwo, zarządzanie, reklamę i księgowość.

W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca kupujący usługę z tych obszarów będzie musiał dokładnie sprawdzać kontrahenta.
Jeżeli sprzedawca okaże się nieuczciwy i nie zapłaci należnego VAT, urząd skarbowy będzie mógł domagać się zapłaty podatku także od nabywcy – nawet jeśli ten zapłacił fakturę w systemie split payment.

To zmiana, która ma uderzyć w sieci firm „słupów”, ale jednocześnie zwiększy ryzyko po stronie uczciwych przedsiębiorców.

3. Mniej formalności i prostsze procedury

Wśród zmian przewidziano również kilka istotnych uproszczeń administracyjnych:

  • nie będzie już obowiązku składania formularza VAT-Z przy zakończeniu działalności – wykreślenie z rejestru VAT nastąpi automatycznie,
  • zniknie obowiązek przekazywania informacji o spisie z natury – dane te i tak są dostępne w systemie JPK,
  • podatnicy zyskają możliwość sprawdzenia statusu VAT kontrahenta nawet 5 lat wstecz,
  • nie będzie już konieczności składania aktualizacji VAT-R przy zmianie urzędu skarbowego wynikającej ze zmiany adresu.

4. Nowe zasady rejestracji i wykreślania podatników

Od przyszłego roku organy podatkowe będą mogły bardziej elastycznie reagować na nadużycia przy rejestracji i obsłudze podatników VAT.
Urząd odmówi rejestracji m.in. podmiotom, które:

  • nie ustanowią przedstawiciela podatkowego, mimo że są do tego zobowiązane,
  • mają zaległości w deklaracjach,
  • nie utrzymują kontaktu z urzędem skarbowym.

Z kolei podatnicy, którzy naprawią uchybienia i uzupełnią dokumenty, będą mogli szybciej odzyskać status podatnika VAT czynnego, bez ponownego składania zgłoszenia rejestracyjnego.

5. Ulga na złe długi – nowe terminy rozliczeń

Zmieni się też sposób rozliczania tzw. ulgi na złe długi. Korekta podatku należnego będzie możliwa dopiero w rozliczeniu, w którym faktycznie powstał obowiązek podatkowy – czyli po otrzymaniu zapłaty, ale nie później niż 180 dni od dnia dostawy towaru lub wykonania usługi.
Nowe przepisy mają ujednolicić terminy i ograniczyć spory między podatnikami a urzędami.

6. System kaucyjny a rozliczenie VAT

Od 1 lipca 2026 r. wprowadzony zostanie system kaucyjny dla wybranych produktów w opakowaniach (np. napojów).
VAT od niezwróconych kaucji będzie rozliczany według stawki obowiązującej w ostatnim dniu roku podatkowego.
Wprowadzający produkty w systemie będą musieli przechowywać dokumentację związaną z kaucjami przez 5 lat.

7. Skład VAT – nowe rozwiązanie dla handlu międzynarodowego

Od 2027 roku zacznie działać tzw. skład VAT, który ma ułatwić obrót towarowy w handlu międzynarodowym.
Towary przemieszczane do składu będą objęte stawką 0%, a VAT będzie należny dopiero w momencie ich wyprowadzenia ze składu.
Dzięki temu firmy handlujące za granicą poprawią płynność finansową i unikną zamrożenia podatku.

8. Inne istotne zmiany w skrócie

  • Import towarów – doprecyzowanie zasad rozliczeń i kary za fałszywe oświadczenia.
  • Rolnicy – małżonkowie prowadzący wspólne gospodarstwo będą mogli działać jako osobni podatnicy VAT.
  • Kasy fiskalne – od 2027 roku obowiązek utylizacji kas, zakaz wymiany pamięci fiskalnej.
  • Biała lista VAT – możliwość sprawdzenia danych historycznych nawet 5 lat wstecz.
  • WNT nowych środków transportu – zniesienie obowiązku zapłaty VAT w ciągu 14 dni.
  • TAX FREE – od 2028 roku możliwa elektroniczna odprawa podróżnych (tzw. e-odprawa).
  • Usługi turystyki i środki odkażające – drobne korekty stawek i zasad.

Podsumowanie

Nowelizacja VAT, która zacznie obowiązywać od 2026 roku, to połączenie większej kontroli i odpowiedzialności z realnymi uproszczeniami w codziennych rozliczeniach.
Z jednej strony wprowadza rygory wobec nieuczciwych podatników, z drugiej – upraszcza procedury dla tych, którzy rozliczają się prawidłowo.

Warto już dziś sprawdzić, które zmiany będą dotyczyć Twojej firmy i jak się do nich przygotować.

📅 Najważniejsze daty wejścia w życie:

  • 1 stycznia 2026 r. – nowy limit zwolnienia, zmiany w rejestracji i odpowiedzialności,
  • 1 lipca 2026 r. – system kaucyjny i część nowych zasad,
  • 2027–2028 r. – wdrożenie składów VAT, nowych kas i e-odpraw TAX FREE.