Rezygnacja jedynego członka zarządu

1. Podstawa prawna i główne założenie

  • Zgodnie z art. 202 § 4 KSH, członek zarządu spółki z o.o. może w każdym czasie zrezygnować (jest to jednostronne oświadczenie woli).
  • Jednak w sytuacji, gdy zarząd jest jednoosobowy, obowiązują dodatkowe zasady, wynikające m.in. z orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz dodanych/paragrafów ustawy KSH (przykładowo art. 202 § 5–6 KSH w niektórych wersjach, zależnie od stanu prawnego i interpretacji).
  • Podstawowym celem tych przepisów i linii orzeczniczej jest niedopuszczenie do tego, by spółka została nagle bez zarządu (bez możliwości reprezentacji).

W dużym uproszczeniu:

  • Gdy jest tylko jeden członek zarządu, rezygnacja nie jest natychmiastowa tu i teraz.
  • Ten jedyny członek zarządu musi zwołać zgromadzenie wspólników (dalej: „ZW”) w celu powołania nowego zarządu, zapewniając przynajmniej 2-tygodniowe wyprzedzenie.
  • Rezygnacja staje się skuteczna najpóźniej z dniem (lub – wg niektórych interpretacji – od dnia następnego po dniu), na który zostało prawidłowo zwołane zgromadzenie wspólników w celu powołania nowego zarządu.

W efekcie, nawet jeśli wspólnicy w ogóle nie pojawią się na zgromadzeniu, a więc nie powołają nowego zarządu, rezygnacja i tak „dojdzie do skutku” z mocy prawa – tyle że dopiero w momencie/od dnia wyznaczonego zgromadzenia, a nie w chwili wręczenia pisma o rezygnacji.

2. Szczegóły: kiedy dokładnie następuje skutek rezygnacji?

2.1. Zwołanie ZW i 2-tygodniowy termin

  • Najczęściej przyjmuje się, że członek zarządu – składając rezygnację – jednocześnie wysyła do wspólników zaproszenie na Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (NZW) z odpowiednim (najczęściej 2-tygodniowym) wyprzedzeniem.
  • Termin ten wynika m.in. z art. 238 § 1 KSH (zgromadzenie zwołuje się listami poleconymi bądź e-mailami z potwierdzeniem za zgodą wspólników itd.).

2.2. Dzień skuteczności rezygnacji

Zgodnie z dominującą obecnie wykładnią:

  1. Dla ważności i skuteczności rezygnacji w jednoosobowym zarządzie kluczowe jest złożenie oświadczenia + zwołanie ZW w celu powołania nowego zarządu.
  2. Rezygnacja staje się skuteczna najpóźniej z dniem (lub w niektórych interpretacjach „z końcem dnia”) wyznaczonego zgromadzenia wspólników.
    • W praktyce można się spotkać z objaśnieniem, że będzie to „od następnego dnia” po terminie zgromadzenia, bo w dniu zgromadzenia formalnie jeszcze członek zarządu pełni funkcję, by mógł przewodniczyć lub chociaż formalnie dopełnić obowiązku przeprowadzenia ZW.
    • Niektóre interpretacje wskazują, że skutek następuje z końcem dnia, w którym ZW się odbyło (lub miało się odbyć), więc w praktyce od dnia następnego zarząd jest wolny od funkcji.

Nie ma tu pełnej jednomyślności co do „konkretnie godziny czy końca dnia”, natomiast najważniejsza zasada brzmi: Rezygnacja wchodzi w życie najpóźniej w momencie zakończenia obrad zgromadzenia wspólników (do którego zwołania zarząd był zobowiązany), niezależnie od tego, czy wspólnicy faktycznie powołają nowy zarząd.

3. Czy wspólnicy muszą podejmować uchwałę o „przyjęciu rezygnacji” lub „odwołaniu”?

3.1. Rezygnacja ≠ odwołanie

  • Rezygnacja to jednostronne oświadczenie woli zarządcy. Nie wymaga uchwały o przyjęciu.
  • Odwołanie to uchwała wspólników (art. 203 KSH).

Jeśli członek zarządu złożył rezygnację, to nie potrzebuje być odwoływany uchwałą. Jego mandat wygaśnie przez sam fakt złożenia rezygnacji + upływ wymaganego czasu/dojście do terminu ZW.

3.2. Co wspólnicy zwykle robią na ZW?

Z praktycznego punktu widzenia:

  1. Wspólnicy nie muszą podejmować żadnej uchwały w sprawie „przyjęcia rezygnacji” – bo rezygnacja jest skuteczna sama z siebie.
  2. Powinni natomiast (w interesie spółki) podjąć uchwałę o powołaniu nowego zarządu (choćby jednego członka), żeby spółka nie została bez organu uprawnionego do reprezentacji.
  3. Gdyby wspólnicy nic nie zrobili (np. nie dojechali, nie powołali nowej osoby do zarządu) – rezygnacja i tak stanie się skuteczna z mocy prawa najpóźniej w dniu (lub dniu następującym po dniu), na który zwołano zgromadzenie.

4. Skutki dla wpisu w KRS

Po upływie dnia zgromadzenia (tj. gdy rezygnacja „zaskoczy”) spółka formalnie pozostaje bez zarządu, co jest niekorzystne dla niej i praktycznie uniemożliwia jej reprezentację. Później (lub jednocześnie) wspólnicy powinni zadbać o:

  1. Zgłoszenie do KRS wygaśnięcia mandatu (poprzez rezygnację),
  2. Powołanie i zgłoszenie nowej osoby (jeśli oczywiście spółka ma funkcjonować normalnie).

Wystarczy więc – do wniosku w KRS – dołączyć:

  • kopię pisma z rezygnacją i dowód zwołania ZW (zachowanie terminu 2 tygodni),
  • protokół z ZW (jeśli faktycznie się odbyło) albo dowód, że się nie odbyło (ale było zwołane prawidłowo),
  • ewentualnie uchwałę o powołaniu nowego zarządu, jeżeli taka zapadła.

5. Podsumowanie praktyczne

  1. Jednoosobowy zarząd w spółce z o.o. przy składaniu rezygnacji musi:
    • Złożyć rezygnację wspólnikom (pisemnie), oraz
    • Zwołać Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników, z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem, w celu powołania nowego zarządu.
  2. Rezygnacja staje się skuteczna nie w chwili samego doręczenia pisma, ale:
    • Najpóźniej w dniu wyznaczonym na to zgromadzenie (często przyjmowana wykładnia: „z końcem dnia”, więc realnie od następnego dnia).
    • Jeżeli wspólnicy zbiorą się wcześniej i powołają nową osobę do zarządu, a w uchwale wskazane będzie, że rezygnacja dotychczasowego zarządu jest skuteczna z chwilą powołania następcy, to może to nastąpić nawet wcześniej (to są bardziej kazuistyczne sytuacje).
  3. Wspólnicy nie muszą uchwalać niczego w przedmiocie „przyjęcia rezygnacji” (bo to czynność jednostronna i nie wymaga zgody).
    • Z punktu widzenia dobra spółki jedyną rzecz, jaką racjonalnie powinni zrobić, to podjąć uchwałę o powołaniu nowego zarządu (nawet jeśli na to samo posiedzenie).
  4. Jeśli wspólnicy nie powołają nowego zarządu (nie przyjadą, nie uzyskają większości, itp.), spółka formalnie po upływie wyznaczonego dnia zgromadzenia pozostanie bez zarządu – ale rezygnacja i tak będzie skuteczna z mocy prawa.

W efekcie:

„Nie robiąc nic” rezygnacja i tak wejdzie w życie najpóźniej następnego dnia po terminie zgromadzenia – choć z punktu widzenia spółki jest to ryzykowne, bo spółka zostaje bez organu zarządzającego.”

Konkluzja

  • Tak, przy zarządzie jednoosobowym potwierdza się, że rezygnacja nie działa natychmiast. Trzeba zwołać ZW i skuteczność rezygnacji odsuwa się w czasie najczęściej do dnia (lub do końca dnia) wyznaczonego zgromadzenia (plus ewentualnie dzień następny).
  • Nie, wspólnicy nie muszą podejmować „uchwały o przyjęciu rezygnacji” (z prawnego punktu widzenia taka uchwała nic nie zmienia). Mogą ewentualnie uchwalić odwołanie (gdyby członek zarządu sam nie składał rezygnacji) albo najczęściej – po prostu powołać nowy zarząd.
  • Jeśli wspólnicy nic nie zrobią, rezygnacja i tak będzie skuteczna – co potwierdza, że od kolejnego dnia po terminie zgromadzenia spółka nie ma zarządu (co w praktyce jest niebezpieczne dla samej spółki, ale z perspektywy ustępującego członka zarządu – jego mandat się kończy).