Nierzetelne faktury
1 marca 2017 r. w życie weszło sporo zmian zaostrzających rzeczywistość księgową – pojawiła się m.in. Krajowa Administracja Skarbowa, jak również zmieniły się dotychczasowe sankcje karne i karnoskarbowe. Co o sankcjach i zmianach powinien wiedzieć podatnik będący przedsiębiorcą?
Przedsiębiorcy niemal każdego dnia wystawiają i/lub otrzymują faktury za produkty i usługi. Może jednak zdarzyć się, że faktura wystawiona przez przedsiębiorcę będzie błędnym lub fałszywym dokumentem. W przepisach księgowych funkcjonują także określenia, takie jak: pusta i nierzetelna faktura. Czym są te dokumenty? I jakie sankcje wynikają dla przedsiębiorcy za wystawienie takich faktur?
Co to są puste i nierzetelne faktury
Podstawą do zrozumienia tego, czym są owe dokumenty są wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE oraz sądów administracyjnych. Jak definiowane są puste i nierzetelne faktury?
Za puste faktury uznaje się dokumenty wystawione na transakcje, które w rzeczywistości nigdy nie miały miejsca.
Za nierzetelne faktury uznaje się zaś rachunki, które nie dokumentują rzeczywistego przebiegu transakcji (np. w sytuacji, gdy dostawcą towaru wskazanego na fakturze nie jest podmiot na niej wskazany).
Karne i skarbowe sankcje za faktury puste i nierzetelne
Polskie prawo przewiduje surowe kary za wystawianie nierzetelnych i pustych faktur. Do 1 stycznia 2017 roku kary te prezentowały się następująco:
Sankcje podatkowe skarbowe (odpowiedzialność podatkowa):
• dla podmiotu, który wystawił nierzetelną fakturę – odpowiedzialność z tytułu art 108. ustawy o VAT (obowiązek zapłaty podatku VAT z faktury, której dotyczy sprawa);
• dla podmiotu, który posługiwał się nierzetelną fakturą – odpowiedzialność z tytułu nierzetelnej faktury na podstawie art. 88 ustawy o VAT (pozbawienie prawa odliczenia naliczonego podatku).
Sankcje karne skarbowe:
• po obu stronach (wystawiającego i otrzymującego) – zastosowanie art. 62 paragraf 2 Kodeksu Karnego Skarbowego, tj. “Kto fakturę (…) wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych”.
Nowe sankcje
Ustawodawca stwierdził, że wspomniane wyżej kary były niewspółmierne do popełnionych czynów i do art. 62 KKS wprowadzono 1 stycznia 2017 istotne zmiany. Obecnie sankcje prezentują się następująco:
„§ 2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.
§ 2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.”